Brabants Landschap

Nieuwsbrief Weidevogelwerk - nr. 12 - Juni 2014 (27/06/2014)

       Juni - 2014



Inleiding

In de maanden april en mei is het altijd moeilijk om een nieuwsbrief te produceren. Niet omdat er geen stof tot schrijven is, in tegendeel. Maar nagenoeg alle tijd gaat zitten in het veldwerk en dat laat zich niet uitstellen! Toch is het, met hulp van onze lezers, weer gelukt een aantal leuke of interessante items te verzamelen. Waarvoor dank!

Hoe gaat het in andere gebieden? Dat is een vraag die veel gesteld wordt tijdens onze veldbezoeken. Daarom een overzicht per soort. Hoe kuikens op akkers konden overleven tussen zware landbouwwerktuigen, wat voor zorg ze verder nodig hebben, dat een aantal grutto’s pas laat aan het broeden is en nog veel meer over weidevogels in deze nieuwsbrief. 

 

   • Inleiding

   • De bouwlandliefhebbers....

   • ... en de graslandbroeders

   • Kuikens redden!

   • Lintje voor Willy van de Ven

   • Spectaculaire reddingsactie

   • Bronzen Grutto blijft in Brabant!

   • Weidevogelparadijs

   • Kievitsnest op uitkomen





De bouwlandliefhebbers....

Kieviten

Net als vorig jaar zaten veel kieviten geclusterd op een perceel te broeden, soms wel 20 paar per akker. Op zich is dat een goede ontwikkeling, o.a. vanwege de luchtverdediging. Soms vinden zoekgroepen in de omgeving dan echter nauwelijks legsels. Niet zo leuk, maar als je bedenkt dat het veiliger is voor de legsels helpt dat misschien.

Vanwege de zachte winter begonnen de kieviten al vroeg met broeden. Veel kuikens liepen al op de akkers rond toen de boeren nog volop het land aan het bewerken waren. Daarover verderop in deze nieuwsbrief meer. Behalve dat hadden de kuikens ook te lijden onder de droogte. Sommigen kwamen al uitgedroogd uit het ei…  De kuikens die het toen wel gered hebben kregen daarna nog te maken met enorm zware regen- en hagelbuien. Dit alles heeft helaas zijn tol geëist. Waarschijnlijk zijn niet veel kuikens vliegvlug geworden. 

LET OP! Op net gemaaide graspercelen lopen vaak kieviten met jongen. Binnen enkele dagen wordt daar meestal geïnjecteerd. Probeer met enkele vrijwilligers vlak voor de bewerking te gaan kijken waar de jongen lopen, ze te vangen en ze warm te houden tot na de bewerkingen. Kijk eerst rustig waar ze lopen, want zodra je de wei op gaat drukken ze zich en zijn ze nauwelijks meer terug te vinden. 

Scholeksters 

De 'bonte piet' heeft waarschijnlijk te lijden gehad onder de slechte voedselomstandigheden in de delta waar ze overwinteren. In veel gebieden zijn minder legsels gevonden.

... en de graslandbroeders

Grutto’s

Het lijkt erop dat er dit jaar aanzienlijk minder grutto’s tot broeden zijn gekomen dan in 2013. Blijkbaar stonden enkele weken geleden nog aanzienlijke aantallen grutto’s in Portugal, mogelijk vanwege de droge bodem hier. 

LET OP! Er komen nog steeds meldingen binnen van nieuw gevonden gruttolegsels, ook in reeds gemaaid gras.

Wulpen

Het gedrag van wulpen lijkt wel elk jaar geheimzinniger te worden. Het is vaak heel moeilijk om de legsels te vinden. Dat is natuurlijk bedoeld om predatie te voorkomen, maar er schuilt meteen een groot gevaar in als de maaitijd aanbreekt. Het beste werkt het om de wulpenparen te volgen als ze nog met z’n 2en lopen. Zodra alleen het mannetje zich laat zien kun je het nest gaan zoeken op het perceel waar je ze steeds samen zag, want papawulp verdwijnt vaak van het broedperceel zodra zijn vrouw op eieren zit. . Het lijkt erop dat er in veel gebieden meer broedparen rondlopen, maar ze lijken lang niet allemaal tot broeden te zijn gekomen. 

Tureluurs zijn altijd al schaars in Brabant, maar de aantallen lijken iets toe te nemen. Er komen meldingen uit gebieden waar ze eerder nooit gezien zijn. 

 

Kuikens redden!

Veel kieviten liepen dit voorjaar al trots met kuikens rond, terwijl er op de akkers nog volop bewerkingen moesten plaatsvinden. Gelukkig gaan steeds meer vrijwilligers een stapje verder in hun beschermingswerk. Zij doen er alles aan om de kuikens te behoeden voor een wisse dood onder een landbouwwerktuig.

Van diverse vrijwilligers kregen we per email snel antwoord op onze vragen hierover. Daarmee kunnen we steeds betere adviezen geven over het beschermen van jongen bij werkzaamheden.

Hoe groot ongeveer was de grootste afstand waarover je de jongen hebt verplaatst?  Ca. 15 meter

Hoe lang duurde het maximaal voor de ouders de jongen terugvonden nadat je ze losgelaten had? Binnen 5 minuten bij degene waarbij wij het konden zien. Er is een fraai contactgeluid tussen jongen en ouders.

Wat was de langste periode dat je de kuikens in de emmer gehad hebt?  Ca. 15 min. Emmer in de zonrichting geplaatst.

 

Dankzij enthousiaste berichtjes via email konden we getuige zijn van de diverse reddingsacties:

“…Zaterdag wordt er geploegd. Heb al contact gehad met de loonwerker. We gaan meerijden op de trekker, want er lopen dan al kuikens ! Ploegen gaat bijna een dag duren ( 1 Ha / uur ). We zijn met 3 man en lossen elkaar af, zo kost het ons ook niet de hele zaterdag!”

“…Samen hebben we 19 kievitkuikens gered van het injecteerapparaat. 3 nesten van 4 en 1 van 3 kuikens konden we in het veld zetten waar de vele nesten zaten, was vlakbij. Ik denk dat ze daar ook uit gekomen waren om in het korte gras te foerageren. Een nest met 4 kuikens hebben 3 maal moeten vangen. Het was het nest dat in de gruttowei een dag uit was. We konden ze niet ver weg zetten omdat de ouders ze niet terugvonden.”

“…Het was niet makkelijk, ze drukken zich zo en ze zijn dan toch moeilijk te vinden ook al wist je waar ze ongeveer moesten zitten. Nu maar hopen dat ze het redden, het was toch nat en best fris. We hebben ze iedere keer opgewarmd voor we ze op het andere veld had gezet. De ouders waren er binnen een paar minuten weer bij.”

“…De boer belde tijdens het roteren dat er vandaag kievietseieren waren uitgekomen. Ik ben toen bij hem in de trekker gestapt en samen hebben we de 3 kuikens om 13.30 uur gevangen. In overleg met jou een goede plek voor de kuikens gezocht. Een droge sloot met een diversiteit aan plantjes, deze plaats lag op een afstand van ongeveer een meter of 15 van de vindplaats. Hierna ben ik weer ingestapt en om 13.50 uur zagen de boer en ik de ouders weer bij de sloot vliegen en waken.” 

“… Je hebt wel gelijk. Het leek ons nogal ingrijpend om de jongen te verplaatsen en in emmers te zetten maar je ziet dat de oudervogels toch weer meteen naar de jongen gaan. Zelfs toen ze aan de andere kant van de sloot in het gras zaten.”

“…We hebben ze zeker 50 meter verderop weggezet en de moeder was er binnen een paar minuten bij.  Hopelijk redden ze het wel.”

“…de jongen van het nest dicht bij die slootkant heb ik daar naar toe gebracht. Ben blijven observeren en de ouders waren vrij snel in de buurt dus dat is denk ik wel goed gekomen”. 

“…Hierna hebben we even pauze genomen en hadden het zicht op de akker waar we afgelopen zaterdag 4 nesten met jongen in de emmers omgezet hadden in de rand of in het gras van het weiland dat aan de andere kant van de sloot lag en zagen de jongen vrolijk rond liepen”. 

Nog beter: kuikencrèche!

Natuurlijk zijn dit allemaal prachtige en succesvolle akties, maar nog veel beter zou het zijn als elk kievitgezin een braakrand ter beschikking heeft om de kuikens op te laten groeien!

 

Lintje voor Willy van de Ven

Ook Willy van de Ven van werkgroep weidevogelbescherming Laarbeek feliciteren wij. 25 april heeft deze weidevogelbeschermer benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau. Zijn voorzitterschap bij de werkgroep (al sinds 2000) is een van de vele activiteiten waarvoor hij dit lintje heeft verdient. Zelf wist hij er niks vanaf, 'Ik was helemaal verrast! Mijn zoon had alles geregeld en hij was erg overtuigend'. De 25ste kwam hij zijn vader ophalen om naar Eindhoven te gaan. Daar zou Willy namelijk een lezing geven. Onderweg werd zijn zoon echter opgebeld om iets op te halen. In plaats van daarna weer naar richting Eindhoven te rijden, reden ze weer terug naar huis. 'Toen pas begon er een lampje te branden'. Daar stonden vrienden, families en wethouders om hem te feliciteren en het lintje te overhandigen. 'Het is heel bijzonder, je wordt gewaardeerd voor je inzet'. Dit is tevens de eerste lintjesregen sinds we een koning hebben wat het toch wel extra speciaal maakt. 

 

 

Spectaculaire reddingsactie

Dinsdagochtend (22-4) beleefden vier vrouwen van de 'Loopgroep' Babyloniënbroek van Altenatuur een spannend uur. Zij hoorden twee kievitspullen hulpeloos roepen vanuit de de sloot! De jonkies zaten daar aan de rand van het water. De beestjes waren nietsvermoedend van de steile oeverwand gevallen en konden niet meer terug naar boven. Ook moeder kievit was helemaal van slag en vloog luid krijsend boven haar kinderen. Els Dekker, Loes Haarmans en Hennie van Straten bedachten zich geen moment. Op een spectaculaire manier wisten ze de kievitjes weer op het droge te krijgen. Daarna zetten ze de beestjes midden op het weiland terug. Moeder kievit vloog er gelijk achteraan, waar ze zich over haar kroost ontfermde! De vierde vrouw, Len Bruining, maakte de foto's zodat wij er getuigen van kunnen zijn!

 

Bronzen Grutto blijft in Brabant!

De jaarlijkse pluim van Vogelbescherming Nederland is dinsdagmiddag 8 april uitgereikt tijdens de Landelijke Dag voor Agrarische Natuurverenigingen in Nijkerk aan Burgerinitiatief biodiversiteit ‘De Groene Heerlijckheid’ en Vogelwerkgroep Gemert . Naast een geldbedrag van € 1000.- ontvingen beide clubs in samenwerking met ‘Ons Landschap’ (Stichting Landschap Bakel Gemert) de ´Bronzen Grutto´ wisseltrofee. Vorig jaar won plattelandsverenigng Hei, Heg en Hoogeind. 

De twee projecten van beide clubs werden gezamenlijk onder één noemer ‘Samen bereik je meer (biodiversiteit)!’ en onder de vlag van ANV ‘Ons Landschap’(slbg) ingediend.Het motto van de clubs valt volgens de jury goed te halen uit deze zin uit hun inzending: “Vind boeren en burgers die biodiversiteit belangrijk vinden, zet een goede bak koffie en ga aan de slag.”Uniek is dat De Groene Heerlijckheid en de Vogelwerkgroep Gemert een samenwerkingsverband zijn aangegaan waarbij het graanakkerproject van De Groene Heerlijckheid onder leiding van voorzitter Wim Bosch gecombineerd wordt met het Patrijzenproject van kartrekker Martin Manders van de Vogelwerkgroep.Door beide projecten samen te verwezenlijken en het slim koppelen van financieringsbronnen wisten de beide clubs het aantal ha ingezaaide percelen graanakkers en akkerranden in één jaar te verdubbelen naar 25 ha.

Weidevogelparadijs

Boer Murk uit het Friese Wommels heeft een halve hectare boerenland omgetoverd tot een paradijs voor honderden weidevogels. Honderden weidevogels als grutto’s, kieviten en zelfs wulpen verdringen elkaar op zijn kruidenrijke grasland. Vroege Vogels doet om de twee weken verslag van dit voorjaarsspectakel. In deze aflevering wordt kennisgemaakt met boer Murk. Hier zijn de andere twee afleveringen te vinden.


 

Kievitsnest op uitkomen

Eenmaal uit het ei moeten de kievitskuikens meteen zelf eten zoeken komen. De moeder kan niet broeden èn letten op de jonge kieviten. Daarom begint ze pas de broeden als ze het laatste ei heeft gelegd wat ervoor zorgt dat de eieren rond dezelfde tijd uitkomen.
Hier is een goede foto te zien van een kievitsnest waarin alle stadia van uitkomen op staan.
- Net aangepikt 
- Bijna uit 
- Net uit 
- Al mooi opgedroogd

KLIK HIER OM U AAN TE MELDEN OF KLIK HIER OM U AF TE MELDEN VOOR DEZE NIEUWSBRIEF
U KUNT DEZE NIEUWSBRIEF OOK ONLINE LEZEN INDIEN DEZE NIET GOED WORDT WEERGEGEVEN

Deze nieuwsbrief is mede tot stand gekomen dankzij:   Nationale Postcode Loterij     Provincie Noord Brabant