Brabants Landschap

Weidevogelwerk - nr. 20 - December 2015 (24/12/2015)

       December 2015


Fijne feestdagen

Nog een paar weken, en dan zit 2015 er al weer op. Hèt moment om even terug te blikken op het afgelopen weidevogelseizoen. De voorgaande jaren zijn geen van allen 'gewoon goed' te noemen, er was altijd wel wat: te warm, te koud, te nat of te droog om maar iets te noemen. Seizoen 2015 spande wat dat betreft wel de kroon, zowat alles leek anders dan in een "normaal" seizoen. Vooral tijdens de eerste helft van het seizoen leek het erop dat het een desastreus jaar zou worden. Ook in de rest van het land was het een beroerd weidevogelseizoen. Toch valt het totaal aantal gevonden en beschermde legsels niet tegen. Er zijn zelfs meer legsels gevonden dan in de afgelopen 6 jaar. En hoewel dat hoge aantal voor een deel wordt veroorzaakt door 2e en 3e legsels van kieviten kwam van het totaal toch ruim 71% uit. Hoeveel kuikens uiteindelijk groot zijn worden onder de moeilijke omstandigheden is veel lastiger vast te stellen, maar gelukkig maakten diverse groepen melding van vliegvlugge kuikens in hun gebied. Al met al een bewogen jaar, voor de weidevogels en hun beschermers.

Wij wensen iedereen heel fijne feestdagen en een heel goed en weidevogelrijk 2016 toe!

 

Fijne feestdagen
 
Grutto gekozen tot Nationale Vogel
 
2015 dramatisch jaar voor de grutto
 
Enquete en Workshops 'Regelingen voor weidevogels'
 
Vergrijzing onder regenwormen
 
2016, het jaar van de Kievit
 
Weidevogelnieuws in het kort
 




Grutto gekozen tot Nationale Vogel

De grutto is door het Nederlandse publiek verkozen tot Nationale Vogel. De Verkiezing van de Nationale Vogel is georganiseerd door het VARA-programma Vroege Vogels, in samenwerking met Vogelbescherming Nederland. Bijna een kwart van de in totaal 41.669 stemmen is naar deze weidevogelsoort gegaan. De merel eindigde op de tweede plaats, de huismus op drie.

De meeste landen hadden al een vogel als nationaal symbool. De Verenigde Staten de zeearend, India de pauw en de Britten hebben sinds dit jaar de roodborst. Nederland had tot nu toe geen nationale vogel, maar dankzij deze verkiezing nu dus wel.

 

2015 dramatisch jaar voor de grutto

2015 was een dramatisch jaar voor de grutto. In het hele land kwamen nauwelijks 4.000 jongen groot. Een historisch dieptepunt en bij lange na niet genoeg om de populatie in stand te houden. Maar toch is er hoop voor de grutto in Nederland. Weidevogelboeren die speciaal rekening houden met de grutto laten zien dat het wél kan. In de weides van deze boeren krijgen grutto’s wel voldoende kuikens groot. “Natte voeten, kruidenrijk grasland in een open landschap met genoeg rust. Dan ben je er eigenlijk al.”

Klik hier om het hele artikel van vogelbescherming te lezen.

In Brabant hebben we een andere situatie dan in de grote open weidevogelgebieden elders in het land. Ook bij ons is de situatie zorgelijk, maar met de regeling ‘Rustzones’ hebben we de mogelijkheid om per broedgeval de omstandigheden te verbeteren voor de duur van de broed- én de kuikenperiode. Tijdens de Workshops ‘Regelingen voor Weidevogels’ in de afgelopen weken is hier uitgebreid aandacht aan besteed. De volgende nieuwsbrief zal voor een groot deel gewijd worden aan deze regelingen, hun resultaten en mogelijkheden.

In de Brabantse gebieden voor collectief weidevogelbeheer wordt volop gewerkt aan de uitbreiding van plas-dras locaties, waardoor de voedselsituatie aanzienlijk verbetert.

 

Hoe Vogelbescherming Nederland koste wat kost probeert het tij voor de grutto te keren, en over Superboer Egbert lees je hier.

 

 

Enquete en Workshops 'Regelingen voor weidevogels'

In de provincie Noord-Brabant zijn 2 regelingen van kracht die weidevogels helpen hun kuikens vliegvlug te krijgen. Voor de kritische soorten grutto, wulp en tureluur die in gras broeden is dat de regeling ‘Rustzones’. Voor kieviten en scholeksters op bouwland is dat de regeling ‘Kansen voor de Kievit’. Vrijwilligers sluiten voor beide regelingen zelf de overeenkomsten af met hún boeren op de locaties waar dat effectief is. Met beide regelingen wordt inmiddels meerdere jaren gewerkt. Met de rustzoneregeling al 8 jaar! Tijd, vonden wij, om te evalueren. Daarvoor werd een digitale enquête verstuurd naar alle deelnemers (boeren én vrijwilligers) en alle groepscoördinatoren van weidevogelgroepen. De uitkomst van de enquête bood voldoende input voor een workshop. Hiervoor was zoveel belangstelling dat de workshop op 3 locaties in Brabant is gehouden: in Heeswijk, Netersel en Made. Bijna 100 boeren en vrijwilligers meldden zich aan! Tijdens de workshops kon waardevolle informatie worden uitgewisseld en verzameld. In het volgende nummer van ‘Weidevogelwerk’ komen we hier uitgebreid op terug dus mis ‘m niet!

 

Vergrijzing onder regenwormen

Uit onderzoek van Jeroen Onrust van de Rijksuniversiteit Groningen is gebleken dat  intensivering van grasland leidt tot 'vergrijzing' van de regenwormengemeenschap.

Dit is vooral voor kieviten en andere zichtjagers nadelig, aangezien deze vogels het van de rode, aan het oppervlak actieve, wormen moet hebben.
Daar komt bij dat, naarmate een grasland intensiever gebruikt wordt, de bodem over het algemeen ook droger is, hetgeen de activiteit (en dus de beschikbaarheid) van regenwormen ook kwetsbaarder maakt voor veranderingen in het weer. De structureel drogere voorjaren die we hebben gehad, spelen dus een belangrijke rol in de afname van de kievit.

Meer lezen? Klik hier.

 

2016, het jaar van de Kievit

Het gaat niet goed met de Kievit. Vanaf halverwege de jaren 90 neemt het aantal broedende Kieviten in ons land in rap tempo af. Tegenwoordig zelfs met 5 procent per jaar. Daarom is 2016 door Sovon en Vogelbescherming Nederland uitgeroepen tot het Jaar van de Kievit.

Tot in de jaren tachtig nam de broedpopulatie van de Kievit in Nederland toe, maar daar is rond 1990 duidelijk een verandering in gekomen. In 2013 was nog ongeveer de helft van de broedaantallen van 1990 aanwezig. De laatste schatting van het aantal broedparen ligt tussen de 160.000 - 240.000 (Weidevogelbalans 2013). Waarom neemt de Kievit tegenwoordig met ruim 5% per jaar af? Er zijn sterke aanwijzingen dat steevast te weinig Kieviten hun eerste weken overleven. Daarom wordt in 2016 onderzoek gedaan naar de overleving van kuikens. Daarbij wordt ook gekeken naar het effect van bepaalde maatregelen op de overlevingskansen. Bij de analyse worden daarnaast historische gegevens over het broedsucces betrokken. De kennis die daarmee wordt opgedaan is onmisbaar bij het treffen van de juiste maatregelen om de Kievit weer een kans te geven. 

Klik hier om het hele artikel van Sovon en Vogelbescherming te lezen.

 

Weidevogelnieuws in het kort

Groen & Doen aanvragers beloond!

In een vorige nieuwsbrief schreven we al over Groen en Doen, een programma van het ministerie van EZ wat vrijwilligerswerk stimuleert en ontwikkelt op het gebied van natuur- en landschapsbeheer en groen in de stad. Tijdens de laatste subsidieronde in oktober zijn in totaal 11 vouchers aangevraagd door 6 weidevogelgroepen. Alle aanvragen zijn gehonoreerd. Daarmee worden de groepen in staat gesteld een extra cursus te organiseren voor hun groep inclusief de benodigde apparatuur. Bijvoorbeeld een cursus GPS gebruik. Alle groepen: veel succes en plezier met jullie cursus!

 

Presentatie voor loonwerkers Land van Heudsen en Altena in de maak!

Weidevogelgroep Altenatuur werkt aan een presentatie, waarmee ze loonwerkers in hun gebied kunnen informeren over weidevogels en weidevogelbescherming in hun gebied. De presentatie zal nog voor het komend broedseizoen getoond worden. In een komend weidevogelwerk laten we graag weten hoe het gegaan is!

 

Lezen onder de kerstboom

Wie de winterperiode wil gebruiken om informatie door te nemen over weidevogels en het beschermingswerk hierbij enkele links naar interessante pagina’s:

 

Op onze eigen website brabantslandschap.nl zijn volop documenten te vinden die de moeite van het doornemen waard zijn. Klik hier en je vind onderaan de pagina alle links naar weidevogeldocumenten.

 

Ook op de site van Landschapsbeheer Nederland staan links naar talloze onderzoeksrapporten, folders en jaarverslagen. Klik daarvoor op bovenstaande link of ga naar de startpagina (waar je heengaat om in te loggen en legsels in te voeren) en klik op downloads (midden boven de foto's), of op een van de links die rondom te foto’s staan. Daar kom je de winter wel mee door!

 

 

 

 

 

 

 

KLIK HIER OM U AAN TE MELDEN OF KLIK HIER OM U AF TE MELDEN VOOR DEZE NIEUWSBRIEF
U KUNT DEZE NIEUWSBRIEF OOK ONLINE LEZEN INDIEN DEZE NIET GOED WORDT WEERGEGEVEN

Deze nieuwsbrief is mede tot stand gekomen dankzij:   Nationale Postcode Loterij     Provincie Noord Brabant