Brabants Landschap

Nieuwsbrief Uilenwerk - nr. 105 - Mei 2014 (04/06/2014)

       Juni - 2014



Inleiding

De uilenjaaravond op woensdag 23 april was een succes. Ruim 200 uilenbeschermers en overige geïnteresseerden kwamen erop af. De resultaten van 2013 zijn bekend gemaakt, de oorkonde voor 'Uilenbeschermer van het jaar' werd uitgerijkt, er is dieper op de verschillende nestkasten ingegaan en een verhaal over  ‘De symboliek van uilen ofwel de onderdrukte vrouwelijke kant van onze cultuur’ werd gepresenteerd. Ook het jaarverslag werd op deze avond uitgereikt en is hier te downloaden. Kortom, het startsein voor een mooi beschermingsseizoen is gegeven. De komende weken zullen de kastcontroles uitgevoerd worden, dus we wensen iedereen veel succes en plezier toe! 

 

   • Inleiding

   • Uilenbeschermer van het jaar

   • Zeer korte terugblik op vorig jaar

   • Hoe verging het de steenuil in 2013?

   • Terugval bij de kerkuil groot?

   • Drukte op het erf

   • Like onze FaceBook-pagina





Uilenbeschermer van het jaar

Op de Jaaravond in Vught werd uitgebreid teruggekeken op het wel en wee van 2013 en traditiegetrouw de ‘uilenbeschermer van het jaar' verkozen’. Dat werd Martin van Leest uit Breda van de Westbrabantse Vogelwerkgroep. Toen in 2003 werd gestart met de opbouw van een provinciaal beschermingsnetwerk, stond deze man direct klaar. In eigen tijd en met eigen middelen werden de zogenaamde ‘witte vlekken’ opgevuld met enthousiaste vogelwerkgroepen.  

Goed observeren en registreren vormde altijd de basis van Martins werk. Zo voerde hij jaarlijks terugkerende geluidsinventarisaties uit. Gezien de tijd en energie die dat kost, hebben maar weinig andere collega’s daar zin in. Maar dat maakte deze ‘onderzoeker’ niets uit. Het motto ‘meten is weten’, is hem op het lijf geschreven. Deze beschermer is duidelijk een van actiefste leden van zijn werkgroep. Temeer omdat hij eindredacteur is van het verenigingsblad en een belangrijke voorlichter op infokramen. 

Na 10 jaar in de Provinciale Overleggroep Uilenbescherming gezeten te hebben, vond deze bijzondere vrijwilliger het tijd om het stokje door te geven: want de jeugd moet ook een kans krijgen. Gelukkig blijft hij wel actief als coördinator van zijn éigen werkgroep, want die bestaat uit maar liefst 13 werkgebieden. Zijn enthousiasme wordt slechts geëvenaard door zijn tomeloze inzet, wat een garantie is voor de  toekomst van onze uilen.  

Kortom, de uilenbescherming is deze man zijn hartenbloed, wat kenmerkend is voor mensen die ergens in uitblinken. Daarom heeft de ‘Commissie Uilenbescherming Brabant’ besloten deze bijzondere Bredase beschermer te belonen met de oorkonde ‘Uilenbeschermer van het jaar’: die komt Martin van Leest van de Westbrabantse Vogelwerkgroep ten volste toe!

 

Zeer korte terugblik op vorig jaar

Voor zowel de steenuil en de kerkuil was 2013 en moeilijk jaar, niet alleen in Noord-Brabant maar in heel Nederland. 2012 was een slecht mastjaar en de winter van 2012/13 was streng en duurde lang, waar nog eens een droge koude en schrale lente op volgde. Daardoor waren er maar weinig muizen, het stapelvoedsel van de uilen. Dit hoeft geen reden tot ongerustheid te zijn, want zulke ‘daljaren’ heb je er altijd tussen zitten. Fluctuaties in legselgroottes en aantallen broedparen en jongen die het uiteindelijk halen, zijn een natuurlijk gegeven. Hieronder een samenvatting van de uilengegevens van het afgelopen jaar. 

 

Hoe verging het de steenuil in 2013?

Het aantal broedgevallen is met 94 broedsels toegenomen tot 806 (+12% ten opzichte van 2102). Ook het aantal vrije broedgevallen steeg van 71 naar 81. De bezetting van de nestkasten eindigde iets lager dan in 2012 (van 30% in 2012 naar 28%).

In West-Brabant was een lichte stijging te zien. Het aantal broedgevallen in nestkasten steeg van 175 naar 182 en de vrije broedgevallen van 12 naar 17. De uilenwerkgroep van Altenatuur scoorde ook dit jaar weer het hoogst qua broedgevallen (43) en bezettingsgraad (46%). In totaal steeg de bezettingsgraad in deze regio met 5%.

De hoogste bezetting nestkasten was in Midden-Brabant. Éénderde van de broedgevallen zat in deze regio. Het aantal kastbroedgevallen steeg van 206 naar 240. Het aantal vrije broedgevallen daalde echter van 38 naar 27. Vogelwerkgroep De Kempen leverde met 48 broedsels het grootste aandeel in deze regio. Met een bezettingsgraad van 41% staat Vogelwerkgroep Liempde bovenaan. In totaal bleef de bezettingsgraad bijna gelijk (22% in 2012 en 23% in 2013).

De meeste steenuilbroedsels zitten in Oost-Brabant (42%). Hier was een stijging in broedgevallen van 17% (van 281 naar 340). VWG 's-Hertogenbosch had met 67% de hoogste bezettingsgraad!

Zowel het aantal eieren als het aantal jongen was flink lager dan in 2012. Het aantal eieren (3,4) en jongen per broedsel (2,9) was zelfs het laagste aantal in vier jaar! Het slagingspercentage van de broedsels was bijna gelijk aan 2012 (90% in 2013 ten opzichte van 91% in 2012). Uiteindelijk zijn er minimaal 2.003 onervaren steenuilen op zoek gegaan naar een nieuwe vestingsplaats, dit is een daling van 11% ten opzichte van 2012. 

Terugval bij de kerkuil groot?

Ja, die was groot. In totaal waren er 144 broedsels van de kerkuil, 134 kastbroedgevallen en 10 vrije broedgevallen. Het aantal kastbroedgevallen lag in 2012 een stuk hoger, 390. Dit is een daling van 63%, waarvan de hoogste daling, 73%, in Midden-Brabant lag! In 2009 was er ook sprake van een flinke daling, daarna zijn de aantallen wel weer toegenomen. Ook de bezettingsgraad daalde met 6% ten opzichte van 2012 naar 13%.

West-Brabant blijft, met 43% van alle broedgevallen, de belangrijkste regio voor kerkuilen. De uilenwerkgroep van Altena had het hoogste aantal broedsel (12), direct gevolgd door VWG Zundert (10). Vogelwerkgroep Ken en Geniet had met 38% de hoogste bezettingsgraad 

In Midden-Brabant broedde 20% van de Brabantse kerkuilen. Dit was in 2012 nog 28%! Vogelwerkgroep De Kempen had het hoogste aantal (10). Bij de uilenwerkgroep Son en Beugel werden in de 8 nestkasten 2 broedgevallen en 3 keer activiteit waargenomen. Dit zorgde voor een hoge bezettingsgraad van 63%. Helaas werden bij de meeste groepen geen tot enkele broedbevallen gezien.

37% van de broedsels waren in Oost-Brabant, waarvan ook vijf vrije broedsels. VW de Maasheggen had het hoogste aantal broedsels (8). Uilenwerkgroep Heeswijk-Dinther had met 45% de beste bezetting van haar nestkasten.

Gemiddeld werden per broedgeval 3,8 eieren gelegd waarvan 92% is uitgekomen (3% minder dan 2012). Het aantal jongen (2,98) en uitgevlogen jongen (2,72) was de afgelopen vier jaar alleen in 2009 lager. Uiteindelijk zijn er dit jaar 360 kerkuilen uitgevlogen, dit is 72% lager dan in 2012.

Drukte op het erf

Of ik een fietsroute voor handbikers uit kon zetten in de directe omgeving van kasteel Heeswijk? En of ik onderweg ook kon vertellen wat er in de natuur te zien was? 
 
Zo luidden de vragen van het bestuur van de Dwarslaesie Vereniging Nederland afdeling Zuid. Natuurlijk is dat een verzoek waaraan je met alle plezier voldoet. Het Aa-dal en de Heeswijkse Bossen bieden daar meer dan genoeg ruimte en mogelijkheden voor. Om iets te laten zien en vertellen over uilen, dat is iets anders. Maar niet voor Harry van den Berg van Uilenwerkgroep Heeswijk-Dinther. Samen met John Davies richtte hij het erf van zijn boerderij in als tijdelijk informatiepunt.
 
Zodra de twintig handbikers plus enkele fietsers het erf op stroomden, werden zij onthaald op een verhandeling over Kerkuilen, Steenuilen en hun behuizing. Dat het gezelschap met ruime vertraging bij de uilenbeschermers arriveerde, had zijn voordelen. Een kerkuilenkast was niet meer voorhanden en beide heren hadden er daarom snel een in elkaar getimmerd! De brochures en jaarverslagen over Uilenbescherming vonden gretig aftrek bij het geboeide publiek. Het gezelschap was dik tevreden met het bezoek en onder de indruk van de geboden gastvrijheid. Mede namens hen: Harry en John, hartelijk bedankt!
 
Door: Ton Popelier

Like onze FaceBook-pagina

Vind je het leuk om, om de paar dagen een leuke foto, een filmpje of een nieuwtje over de Brabanste uilenbescherming te krijgen? Ga dan naar www.facebook.com/UilenbeschermingBrabant en 'Like' deze pagina!

 

KLIK HIER OM U AAN TE MELDEN OF KLIK HIER OM U AF TE MELDEN VOOR DEZE NIEUWSBRIEF
U KUNT DEZE NIEUWSBRIEF OOK ONLINE LEZEN INDIEN DEZE NIET GOED WORDT WEERGEGEVEN

Deze nieuwsbrief is mede tot stand gekomen dankzij:   Nationale Postcode Loterij     Provincie Noord Brabant